Het is heerlijk, helder en valt kletterend in je glas. Het smaakt het lekkerst wanneer je het binnen enkele seconden en in één teug opdrinkt. In de Noord-Spaanse regio Asturië wordt er jaarlijks meer dan een miljoen liter van weggedronken: cider.Nog zo’n lekker verfrissend zomerdrankje (zie horchata en clara). Voor het tijdschrift Temperament schreef ik een reportage over cider, na een bezoek te hebben gebracht aan de schitterende Noord-Spaanse regio Asturie.
Echame un culin por favor! Met opgeheven hand en een duim naar beneden probeer ik net als de lokale bezoekers van een sidreria duidelijk te maken dat ik graag een beetje cider wil. De barman van de ciderbar komt naar onze tafel gesneld met een groenkleurige fles. Deze houdt hij verticaal boven zij
n hoofd, de correctie manier om cider te schenken. Mijn glas plaatst hij een beetje gedraaid ter hoogte van zijn knie waarop hij in een dunne straal vanuit een halve meter hoogte een culin (een bodempje van 125 milliliter) ciderdrank in mijn glas giet. Met zijn hand nog nat van de cider die naast het glas is gevallen, geeft hij me de beker. `Nee, nu opdrinken,` gebied hij vriendelijk wanneer ik mijn glas op tafel wil zetten. In drie slokken sla ik de alcoholische appeldrank achterover. `Muy bien,`zegt de barman. `Cider die niet binnen een minuut wordt opgedronken verliest namelijk zijn frisse en mousserende smaak.` En die zou volgens hem juist optimaal zijn nadat hij het vanuit de hoogte heeft ingeschonken.
Als ik om mij heen kijk hoe de rest van d
e bezoekers hun cider drinken, besef ik dat ik nog veel moet leren. Zij drinken de 125 milliliter in één slok naar binnen en gooien het laatste bodempje op de grond. Dit doen ze om het glas op de plek waar ze hun mond hebben gezet te reinigen. Dit is wel zo aardig, gezien je cider in Asturië altijd met meerdere personen uit één glas drinkt. Ook staat het op de grond gooien van cider symbool voor het teruggeven aan de aarde wat van de aarde is genomen. Slimme bareigenaren bezaaien de vloer van hun bar dan ook met vochtabsorberend zaagsel. Samen met de prikkertjes van de tapas die ook op de grond worden geworpen, vormt het een chaotisch maar gezellig geheel. In sommige bars wachten de horecamedewerkers tot de klant het glas heeft leeggedronken en gooien wat overblijft dan zelf weg in een houten of ijzeren tobbe.
Het drinken van cider is een sociale gebeurtenis is. Mits je besluit je fles cider buiten op te drinken of er een zelfbedieningsapparaat voor het inschenken van cider (zie foto) beschikbaar is, moet er altijd een barmedewerker aan te pas komen voor het inschenken van de cider. Deze zijn vaak praatgraag en kletsen je graag bij over de prestaties van het lokale voetbalteam of andere wetenswaardigheden. Vroeger al vormde het proeven van de eerste cider van het jaar een groot feest. Om te testen of de cider goed smaakt, hield men feestelijke bijeenkomsten, espicha`s genoemd, waarbij verschillende personen de kraan van de ciderton openden en de nieuwe cider te proeven. Om te voorkomen dat de ciderproevers na het zoveelste glas dronken raakten en dus niet meer goed konden bepalen of de cider wel goed was, werden er op lange tafels verschillende hapjes geserveerd als worsten, ham, kaas, gekookte eieren, aardappeltortilla en rijst met melk. Een feest waar de eigenaar van het ciderproductieboerderij en diens familie elk jaar weer naar uitkeken.
Appeloogst
In het kleine bergdorpje Deva bevindt zich de llagar (het ciderproductiebedrijf) van José Luis Peñera. Hij woont met zijn gezin en ouders in een boerenwoning met daarnaast een appelboomgaard. José vertelt dat het nog niet zo lang geleden is dat eigenaren van llagars in Asturië met de productie van ciderdrank een goede boterham kunnen verdienen. Zijn familie heeft altijd voor zover hij weet altijd al een ciderproductiebedrijf gehad, maar maakte in het begin vooral onderdeel uit van de boerderij en was de cider vooral bedoeld voor eigen consumptie. `In het begin van de twintigste eeuw werd cider alleen maar door oudere mannen gedronken,`legt José uit. `Toen de vrouw vanaf de jaren ´60 in Spanje een steeds belangrijkere rol in de maatschappij begon in te nemen, kwam ook zij in aanraking met cider. Ook jongeren gingen overstag en bestelden vaker dan de modedrank van het moment, een flesje cider.` Op zijn werkplaats zijn vandaag zes werknemers aan het werk. Ze zijn druk bezig op de afdeling bottelarij, waar de gebruikte flessen cider gewassen en gevuld worden met nieuwe cider. Op een herriemakende lopende band worden de flessen van een nieuwe kurk en etiket voorzien. De laatste medewerker in de rij plaatst de volle flessen in een krat. Deze wordt door José in een machine geplaatst die de kratten heen en weer schud. `Zo blijft de cider jong en sprankelend,` legt hij uit. `Vroeger, toen dit soort schudmachines nog niet bestonden, probeerden ciderproducenten op een andere manier hetzelfde effect te bereiken. Ze plaatsen de kratten in een wagen die door een paard getrokken werd en lieten het paard over hobbelige wegen rijden.`
Tonnengat
Nadat José een aantal kratten ciderflessen in de vrachtwagen heeft geladen, vertelt hij dat het familiebedrijf nog nooit zo veel cider heeft geproduceerd als nu. `Elk jaar beginnen we in de maand oktober met het plukken van de appels van uit onze eigen appelboomgaard. Omdat deze opbrengst lang niet genoeg is, kopen we van andere appelboeren appelsoorten in als Raxso, Regona, De la Rega, Limon Montes, Colorados. Tot december zijn we druk met de productie van de cider, die we de rest van het jaar in cidertonnen en – tanks laten rijpen,`zegt José. Hij wijst naar de metershoge opslagtanks en de indrukwekkend grote persmachines. In deze moderne ciderpersmachines past volgens José 12 miljoen kilo appels per keer. Op de grond liggen dikke slangen die naar de afdeling bottelarij lopen. `Oktober tot december zijn de drukste maanden van het jaar. Naast het binnenhalen van de appeloogst en de productie van de cider, gaat ook het bottelen en de distributie van de cider gewoon door,` legt José uit. Naast de moderne ciderproductieapparatuur wordt in het familiebedrijf Peñera ook nog de voormalige kastanjehouten tonnen gebruikt voor de opslag van cider. `Wat hierin wordt opgeslagen is eerder klaar voor gebruik, maar de tonnen zijn veel lastiger te onderhouden. Elk jaar wanneer deze tonnen leeg zijn, klim ik via dit gat naar binnen om de binnenkant schoon te maken,` lacht José. Om te bewijzen dat hij geen grapje maakt toont hij een foto waarin hij zijn hoofd uit het kleine gat in de ton laat steken. `Als klein kind was het gemakkelijker om naar binnen te klimmen, maar het lukt me nog steeds,`zegt José trots.
Net als de meeste Asturianen drinkt José per dag gemiddeld één fles cider. De populairste plek hiervoor is de bar, daar waar na werktijd of tijdens de middagpauze de wijkbewoners elkaar ontmoet. Voor buitenstaanders is het Asturiaans ritme cider drinken maar nauwelijks bij te houden. En hoewel de alcoholische drank er als limonade ingaat, kun je er al snel aardig dronken van worden. Asturianen lijken niet bang te zijn voor de eventuele negatieve bijwerkingen van de grote hoeveelheid cider die ze jaarlijks drinken: de drank is immers van appels gemaakt en zou antioxidant zijn. Bovendien zijn Asturianen, net als alle Spanjaarden in verschillende regio, erg trots op hun lokale drank. Niet voor niks neemt de consumptie van cider alleen maar toe in deze Noord-Spaanse regio. Of de sidrerias en de llagars in Asturië last hebben van de crisis? Waarschijnlijk niet. Een gemiddelde fles cider kost 2,20 euro, waarvan je met meerdere personen zo´n drie kwartier over doet. Bovendien vergeet je snel je problemen wanneer je met vrienden, lekkere tapas en een goede fles cider je vrije middag doorbrengt.
Cidermuseum Asturië
In het kleine dorpje la Villa de Nava, op 30 kilometer van de hoofdstad Oviedo, kun je een bezoek brengen aan het cidermuseum, gevestigd op Plaza Príncipe de Asturias. Het is een interactief museum waar je veel over de cidertraditie en –productie te weten kunt komen. Entree: 3,50 euro, maandag tot vrijdag geopend (houdt rekening met siëstatijden). Meer informatie: tel. 0034 985 717 422 website www.museodelasidra.com
Sidrerias
Wie een sidreria in Asturië wil bezoeken hoeft niet ver te zoeken. In Gijon, Oviedo en andere Asturiaanse woonplaatsen vindt je deze op bijna elke hoek van de straat. In de meeste horecagelegenheden in Asturië hoort bij het drinken van een fles cider (of aan ander drankje) gratis tapas. Een bijzondere plek waar je cider kunt drinken is restaurant Acaldeira in Gijon. Deze plek biedt een mooi uitzicht op de stad. Bovendien kun je hier, wanneer je geen zin hebt om steeds te wachten op een nieuw glaasje cider, jezelf bedienen met een modern apparaat voor zelfbediening.
Meer informatie www.acaldeira.com tel. 00 34 985 323 063
Fabada
Cider wordt in Asturië vaak gedronken in combinatie met tapas of regio´s favoriete gerecht Fabada. Dit is een witte bonengerecht die vaak als voorgerecht voor de warme lunch wordt geserveerd. De `fabadas`(bonen) moeten voordat ze bereid worden een nacht in water weken zodat ze uitzetten. Vervolgens worden ze met varkensvlees, bacon, bloedworst en chorizo gecombineerd. Het is een `verraderlijk` gerecht. De meeste mensen vinden het zo lekker dat ze maar door blijven eten. Eenmaal opgegeten wacht de eters een zeer intensieve spijsvertering: de fabadas liggen als een baksteen op je maag liggen en veroorzaakt een hoop winderigheid. Een voordeel van het gerecht is dat je weer even warm van binnen wordt en het je een hoop nieuwe energie geeft om optimaal te genieten van de mooie regio Asturië.
Lees ook:Cider drinken in Gijón
Lees ook:Ciderfeesten in Gijón
Lees ook:Vrije vogels in Barcelona – cava -
Lees ook:Het land van bars, cafés en restaurants
Lees ook:Zesduizend toeristen per kilometer kust