In de culinaire rubriek Spaanse Spijzen passeren typische gerechten uit Spanje de revue. Waar komen deze platos típicos vandaan, hoe worden ze bereid, én, niet onbelangrijk, waar kun je ze het beste bestellen? Dit keer: calçots.
Toegegeven: ze zien er niet bepaald appetijtelijk uit. Calçots zijn witte slieruien met lange groene bladeren en lijken een combinatie tussen prei en bosui. Met de bereiding van dit populaire gerecht wordt het er niet beter op: dan zijn ze bovendien zwartgeblakerd, door het roosteren op houtskool. Als ze dan ook nog eens op een dakpan (!) geserveerd worden en met de handen verorberd dienen te worden, vraag je je de eerste keer af of het überhaupt wel eetbaar is. Mijn advies: schrik niet terug en laat je smaapapillen oordelen, want hoe wild ze er ook uitzien, calçots zijn een echte delicatesse.
Het is dé tijd van het jaar voor dit streekgerecht uit Catalonië: calçots – spreek uit kalsjots – zijn het lekkerst tussen januari en maart en niet in april en mei, zoals steeds meer mensen lijken te denken. Hele dorpen komen, terwijl het weer buiten nog koud is, bij elkaar om aan lange tafels in de buitenlucht de verse oogst te proeven tijdens een traditionele calçoltada.
Algemeen wordt aangenomen dat het Xat de Benaiges, een kleine boer uit het Catalaanse Valls, was die lenteuien plantte en ze met aarde bedekte. Op die manier bleef het witte gedeelte wit en ontstond de speciale calçot. De naam komt van het Catalaanse werkwoord calçar, dat je schoenen aantrekken betekent, maar tevens in zwang raakte voor het bedekken van de uiensoort met aarde. In Valls worden ze dan ook het eerst gegeten: op de laatste zondag van januari. Daarna volgt de rest van Catalonië.
Calçots worden in de buitenlucht bereid en geserveerd en staan voor sommigen synoniem voor het aflopen van de winter en het begin van de lente. Het verkoolde gedeelte van de uien stroop je met je vingers af, zodat alleen het zachte, witte gedeelte overblijft. Dat hou je aan de bladeren boven je mond om het zo als een haring naar binnen de laten glijden.
Misschien wel het belangrijkste van het gerecht is de saus: de calçots dienen eerste te worden ondergedompeld in een sausje gemaakt van tomaten met knoflook, wijnazijn en amandelen (romescosaus). Terwijl op dorpsfeesten de mannen traditioneel bij het vuur te vinden zijn, bereiden de vrouwen de lekkerste saus.
Lees ook:Calçots eten in Catalonië
Lees ook:Spaanse Spijzen: calçots
Lees ook:Spaanse Spijzen: alioli
Lees ook:Spaanse Spijzen: patatas bravas
Lees ook:Spaanse Spijzen: Salmorejo (Koude Cremesoep)